Er zijn veel manieren om te weten te komen wat er gaande was, is en zal zijn. Maar één van de mooiste en diepste manieren om tot de kern van de zaak of de waarheid door te dringen is muziek. Het is daarom niet erg dat woorden soms tekortschieten. Oscar Wilde schreef: ‘Het leven imiteert kunst meer dan kunst het leven’. Muziek is er altijd en overal. Het is een momentopname, die verklankt wie je bent, wat je wilt en wat echt belangrijk is in het leven. Dat geldt voor tijdgenoten uit het verleden, maar ook voor degenen die er later op terugkijken. Het brengt ons namelijk dichter bij de tijdsgeest door die te verbinden met iets diep in onszelf (Deleuze). Gustav Mahler noemde dat de ‘Panlautigkeit der Wirklichkeit’ (de klank van de werkelijkheid). Een paar jaar geleden schreef ik daarover het nummer ‘Anachrone circles’ met de zin ‘You may catch it if you try’. Er hangt van alles in de lucht, maar we dreigen het contact te verliezen met de aarde, de ander en het grote geheel. Muziek kan daarbij helpen en dat deed het toen ik het boek ‘Multiple Choice identity’ schreef. Daardoor kon ik meer zien en begrijpen. Alles werd meer zichzelf onder het motto: ‘Feel and therefore we learn’ (Mary Helen Immordino). Dat betekent dat muziek over de werkelijkheid gaat en de werkelijkheid over muziek. Daarom kan het de democratie verklanken, bestaande uit verschillende stemmen, relaties en harmonieën (Barenboim). Muziek is democratie!
Ik zal meerdere betekenissen noemen inclusief een aantal voorbeelden. Voor meer voorbeelden verwijs ik naar de 333 songs op de Playlist ‘Multiple Choice Identity’ op Spotify en op www.to-gather.org. Muziek is allereerst een ‘sense opener’ die direct en diep doordringt zoals Kurt Cobain’s ‘Smells like teen spirit’ en de zin: ‘Here we are now entertain us’. Ten tweede is het een kennisbron over de tijdsgeest. Zo was Klassieke muziek tijdens de Franse Revolutie de verklanker van de opkomende democratie, maar ook de zwanenzang van de autoritaire macht. Zo werd de Eerste Wereldoorlog ‘ de muziekoorlog’ genoemd omdat er over en weer met muzikale noten werd geschoten. De Eerste Wereldoorlog was echter een oorlog die niet eindigde en die levend wordt gehouden in bijvoorbeeld heavy metal songs als ‘One’ van Metallica en ‘Passchendale’ van Iron Maiden. Een meer recent voorbeeld van de verklanking van de tijdsgeest ‘OK Computer’ van Radiohead. Op de derde plaats is muziek een tegenmacht, een roep om actie vanuit ‘das Unbehagen der Kultur’ (het onbehagen in de beschaving). Maar het is een manier om de wereld te veranderen en te verbeteren (‘Animals’, Pink Floyd), geweld een halt toe te roepen (‘Killing in the name of’ , Rage Against the Machine), mensenrechten te beschermen (‘Keep on rocking in a free world’, Neil Young) of om verantwoordelijkheid te nemen voor de klimaatsverandering (‘Courage of Man’, Midlake). Ten vierde is muziek een brug, een cross-over tussen culturen zoals op festivals. Tijden veranderen en muziek ook, want het is gedemocratiseerd als een expressive van de individuele identiteit en als middel om een democratisch burger met een ‘Multiple Choice Identity’ te ontwikkelen. ‘Hey ho let’s go’, The Ramones.